Czym są metody naturalne w jeździectwie (Natural Horsemanship)?
Mianem metod naturalnych w jeździectwie (Natural Horsemanship) określa się zwykle wszystkie koncepcje powstałe na bazie obserwacji końskich zachowań, które wykorzystują psychologię, a zwłaszcza jeden z jej kierunków – behawioryzm, w dążeniu do osiągnięcia jak największego zrozumienia i harmonii jeźdźca z koniem. W języku polskim brak odpowiednika słowa horseman czy horsemanship. Mamy słowa: jeździec i jeździectwo, koniarz, trener, instruktor, ale żadne z tych słów nie oddaje dobrze idei zgrania człowieka z koniem, dostrzegania jego potrzeb, Horsemanship to próby komunikacji człowieka z koniem podczas jego poznawania, a następnie uczenia i budowania więzi. Polskie określenia człowieka zajmującego się jazdą konną i końmi odwołują się do pracy na końskim grzbiecie, natomiast horseman bazuje w dużej mierze na pracy z koniem z ziemi, na obcowaniu z koniem, równoległym byciu obok niego. Oczywiście dla większości celem jest jazda konna, ale być dobrym z koniem można nawet nie wsiadając na niego. W naturalnym jeździectwie unika się stosowania sztucznych pomocy (takich jak wyszukane mocne wędzidła, wytoki, czarne wodze itp.) oraz jakichkolwiek metod przymusu sprzecznych z naturą konia. Nacisk kładzie się na pracę z koniem z ziemi, a nie jedynie w siodle. Ćwiczenia wykonywane z koniem z ziemi, na linie lub luzem, przygotowują konia do pracy pod siodłem. Będąc na końskim grzbiecie jeździec często stosuje styl wolny czyli jazdę w rozluźnieniu i harmonii z ruchami konia, zwykle z użyciem jedynie sznurkowego kantara i linki. Dla bardziej zaawansowanych jeźdźców przeznaczona jest jazda w zebraniu, uzyskanym nie przez sztuczne pomoce lecz zgranie jeźdźca z koniem wynikające ze wzajemnego zrozumienia i odpowiedniego przygotowania. Uzyskanie harmonii i porozumienia z koniem pozwala wielu naturalnym jeźdźcom na wykonywanie różnych precyzyjnych manewrów bez ogłowia i siodła, choć należy pamiętać że nie to jest celem, aby jeździć bez ogłowia czy siodła lecz sam sposób pracy z koniem zakładający, iż ma on swoje zdanie i potrzeby. Wszystkie metody naturalne powstały w wyniku obserwacji wzajemnych relacji koni przebywających w stadzie. Konie jako zwierzęta stadne potrzebują ściśle ustalonej hierarchii. Do ustalenia pozycji używają przepychania, gryzienia, kopania, ale także siły psychicznej. Na pozycję w stadzie wpływa oczywiście płeć, wiek i doświadczenie. W naturze każdy osobnik w stadzie zajmuje określoną pozycję i funkcję, która jest jednakże ciągle rewidowana przez codzienne sytuacje. Niezależnie od wyróżnianych typów przywództwa naturalni trenerzy (horsemen) zgadzają się co do tego, iż również w przypadku relacji koń - człowiek, kwestia hierarchii jest niezwykle ważna. Koń, aby ustalić na jakiej jest pozycji wobec człowieka, wykazuje podobne zachowania, jak przy ustalaniu pozycji wobec innych koni. Zachowania te są czasem niezwykle subtelne i nieświadomie przez nas ignorowane, jak choćby stopniowe naruszanie przez konia naszej osobistej przestrzeni, zawadiackie podskubywanie, ocieranie się głową o nasze ubranie, gdy sobie tego nie życzymy czy napieranie łopatką przy prowadzeniu. Właściwie każde zachowanie konia w naszej obecności (podczas czyszczenia, prowadzenia, siodłania) i nasza reakcja, na to zachowanie jest istotna dla ustalenia, kto będzie podejmował decyzje w tym mini – stadzie. Metody naturalne zakładają, iż idealną sytuacją do uzyskania harmonii z koniem jest relacja, w której człowiek ma nieznaczną przewagę – powiedzmy – 51%, a koń nadal może wypowiadać swoje zdanie ze swoim 49% udziałem. Ma to więc być relacja partnerska z nieznaczną przewagą człowieka. Nieznajomość końskiej psychiki i mowy ciała powoduje, iż niejednokrotnie interpretujemy pewne zachowania koni (odmowa skoku, stawanie dęba, gryzienie, kopanie) jako narowy, gdy tymczasem są one jedynie oznakami obrony lub dominacji. Metody naturalne uczą patrzenia na sytuacje z końskiego punktu widzenia, pomagają człowiekowi zrozumieć motywy końskiego zachowania. Kluczem do uzyskania dobrych rezultatów jest takie działanie, aby koń postrzegał człowieka jako godnego zaufania przewodnika. Uzyskanie tego nie wymaga użycia większej siły niż siła końskich mięśni lecz zmysłu obserwacji, cierpliwości i konsekwencji. W rzeczywistości mechanizmy końskich zachowań są powtarzalne, a poznanie ich gwarantuje nam lepsze rezultaty niezależnie od tego, czy jeździmy raz w roku w teren na koniu rekreacyjnym czy regularnie trenujemy do startu w zawodach. Konie, z którymi pracuje się używając naturalnych metod stają się spokojniejsze, ale także bardziej ambitne; nie dlatego, że zmieniają się pod wpływem treningu, ale głównie z powodu zmiany naszych zachowań, umiejętności czy nawyków. Koń trenowany metodą naturalną, w rękach człowieka nie mającego wiedzy o końskim języku, może nawet łatwiej zdobyć nad nim dominację lub stwarzać większe problemy. Musimy więc szkolić przede wszystkim siebie, a w następnej kolejności konie. Poznanie zasad zachowania koni i sposobu budowania relacji koń - człowiek zmienia nie tylko relacje z koniem, ale także relacje z innymi ludźmi i sposób patrzenia na świat. Człowiek uczy się brać większą odpowiedzialność za swoje zachowania, uczy czym naprawdę jest konsekwencja, cierpliwość i prawdziwa komunikacja.